„Dziewczynka z wycinanki” B. van Es

Autor: Bart van Es

Tytuł: Dziewczynka z wycinanki. Opowieść o wojnie, przetrwaniu i rodzinie

Wydawnictwo: Uniwersytetu Jagiellońskiego

Liczba stron: 272

Rok pierwszego wydania: 2018

Tłumaczenie: Barbara Gutowska-Nowak

Źródło: Egzemplarz recenzencki

---

Druga wojna światowa, Holokaust. Chyba się powtarzam, ale muszę to znów powiedzieć: ile razy bym nie czytała o Zagładzie (a czytałam już sporo książek na ten temat), jestem tak samo zasmucona i przerażona losem, jaki jedni ludzie zgotowali drugim. Denuncjacje, ukrywający się Żydzi, ucieczki, gestapo, rozstrzelanie, obozy śmierci, komory gazowe, cierpienie… Na to nie da się (i nie można!) uodpornić. O tym nie można zapomnieć. Dlatego wciąż sięgam po kolejne tytuły na ten temat, najchętniej wspomnienia ocalałych lub ich rodzin – one mają największą wartość. To również było powodem, dla którego zdecydowałam się na lekturę „Dziewczynki z wycinanki” Barta van Esa. I jeszcze jedno: nie wiedziałam właściwie nic o losie holenderskich Żydów w trakcie wojny.

„Skradzione życie” M. Wala

Autor: Magdalena Wala

Tytuł: Skradzione życie

Wydawnictwo: Książnica

Liczba stron: 304

Rok pierwszego wydania: 2021

Źródło: Egzemplarz recenzencki

---

Nie stronię od powieści historycznych, a już gdy fabuła skupia się na prześladowaniach Żydów, całość zawsze czytam z uważnością i (wciąż) z niedowierzaniem. Choć tyle już poznałam opowieści na ten temat (zarówno wspomnieniowych, ujętych w ramy reportażu, jak i zbeletryzowanych czy tylko luźno opartych na prawdziwych wydarzeniach), wciąż ogromnie mnie one poruszają. I o to chyba chodzi: byśmy nie zapomnieli i nigdy już jako ludzie nie popełnili tego błędu. A choć słowa Nałkowskiej są powtarzane w tym kontekście tak często, że mogą się już wydawać wyświechtane, to jednak wciąż przechodzi mnie nieprzyjemny dreszcz, gdy uświadamiam sobie po raz kolejny, że to ludzie ludziom zgotowali ten los. Magdalena Wala nie prowadzi nas w piekło obozu, ale w „Skradzionym życiu” opowiada inny scenariusz…

„Wybór Zofii” W. Styron

Autor: William Styron

Tytuł: Wybór Zofii

Wydawnictwo: Replika

Liczba stron: 610

Rok pierwszego wydania: 1976

Tłumaczenie: Zbigniew Batko

Źródło: Egzemplarz recenzencki

---

Na świecie żyją już dosłownie nieliczne jednostki pamiętające II wojnę światową i obozy koncentracyjne. Niedługo zerwie się ta wątła nić pamięci, co wtedy? Pozostaną liczne książki, świadectwa ocalałych, reportaże wojenne, a także coraz popularniejsze w ostatnich czasach powieści o tematyce obozowej. Te ostatnie budzą zresztą spore kontrowersje, wiele z nich bowiem jedynie luźno bazuje na tragicznych wydarzeniach i historycznych faktach, komercjalizując Auschwitz (bo zwykle to ten obóz jest brany na tapet) i skupiając się na melodramatycznych przeżyciach bohaterów. Takie historie warto czytać ostrożnie, z pewną dozą podejrzliwości. Są jeszcze jednak powieści tego nurtu zaliczane już do klasyków, tak jak „Wybór Zofii” Williama Styrona.