„Guguły” W. Grzegorzewska

Autor: Wioletta Grzegorzewska

Tytuł: Guguły

Wydawnictwo: Czarne

Liczba stron: 120

Rok pierwszego wydania: 2014

Źródło: Wypożyczona z biblioteki

Wyzwanie: Klucznik (Przecinek i kropka)

---

Mała wioska Hektary w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, czasy PRL-u. Niewielka społeczność, którą obserwuje Wiolka. Jej świat jest zamknięty, dziewczynka porusza się między domem, szkołą a polami, bawi się z dziećmi sąsiadów, rysuje prace na konkursy międzyszkolne, obserwuje dorosłych. Jest jak niedojrzałe owoce, guguły, którymi można się objeść, żeby bolał brzuch i żeby nie trzeba było iść tam, gdzie się nie chce.

Czy świat przedstawiony w „Gugułach” jest zły? Nie, po prostu jest, jaki jest. Śmierdzi metalem z zardzewiałych klamek i zasuwek, zbutwiałym sianem z sienników, krowimi plackami leżącymi na słońcu, klejem wciąganym z woreczka, krwią oprawianego przez ojca jastrzębia. Krew i flaki spływają po stoliku. Ojciec umieszcza szklane paciorki w oczodołach truchła. Wiolce drzazga weszła w rękę, matka czyści dom, uderza packą w rozleniwione słońcem muchy, we wsi wydarzenie – przejedzie przez nią papież, który właśnie jest na pielgrzymce w Polsce! Cała wieś wyległa przed domy, wystrojeni, uroczyści – czekają. I Wiolka czeka, kilka godzin, w deszczu i przy szarpiącym jej ubranie wietrze. W końcu kioskarka mówi jej, że papież nie przyjedzie, słyszała w radiu, że poleciał do Częstochowy helikopterem. Życie toczy się dalej, od spraw sacrum (jak noszenie obrazu Przenajświętszej Panienki po domach, jak wygranie posągu Jezusa przez Wiolkę) do spraw profanum, jak darcie pierza z gęsi, sprzedawanie wiśni na targu, ukradkowe obmacywanie się z Wielkim Witkiem.

Czas zdaje się być rozrzedzony, barometr z góralem i góralką, który dziewczynka kupiła na odpuście, nie wskazuje pogody, a Wiolka przechodzi przez okres dojrzewania nieświadomie, nie rozumiejąc co się z nią dzieje, bojąc się nagłej czerwonej plamy, która wykwitła jej na rajtuzach, przyłapując krawcową z manekinem, ucząc się swej cielesności przypadkowo, ukradkiem, zanim się nie rozlegnie wołanie matki: „Wiolka, do domu, ile mam cię wołać!”.

W małej wsi dziewczyna powoli doświadcza wszystkiego: śmierci i miłości, erotyczności i narkotycznego transu. Dorasta, ale w środku nadal jest jak guguły, cierpka i zielona. Zresztą, kto nie jest? Ojciec Wiolki przecież mówi:

Dziwnie jest urządzony ten świat. Nawet nie zdążyłem się obejrzeć, już nazywają mnie starym, a przecież w środku jestem jak te guguły.

I może to jest właśnie ta ponadczasowa mądrość. Tylko nie wiadomo: to dar, czy przekleństwo?…

5/6