„Zimowa opowieść” M. Helprin

Autor: Mark Helprin

Tytuł: Zimowa opowieść

Wydawnictwo: Otwarte

Liczba stron: 696

Rok pierwszego wydania: 1983

Tłumaczenie: Joanna Dziubińska, Maciej Płaza

Źródło: Wypożyczona z biblioteki

Wyzwanie: Czytam opasłe tomiska (696 stron), Klucznik (wydana w roku 2014 – polskie wydanie), Okładkowe love, Z literą w tle

---

Są takie książki, które po prostu krzyczą: ja! ja! Wybierz mnie! Dokładnie tak było w moim przypadku z „Zimową opowieścią”. Przyjemnie wyglądający grubasek z przepiękną okładką zapowiadał… bo ja wiem? Magię, coś z pogranicza jawy i snu, skrzący się śnieg, może jakąś tajemnicę. I właściwie wszystko to dostałam, więc dlaczego mam ambiwalentne odczucia?

Nowy Jork. Wielkie, potężne miasto, które bez skrupułów pożera biedaków i bogaczy. Miasto bezlitosne, zimne, pełne ulic składających się na prawdziwe labirynty dla tych, którzy nie są z nim obeznani. Nowy Jork, który straszy odwiedzających swoją metalowo-szklaną paszczą. Do takiego miasta w latach 20. XX wieku przybywa Peter Lake. Szybko odkrywa, że w nowej rzeczywistości nie jest łatwo prowadzić uczciwe życie. Zostaje włamywaczem i członkiem gangu Krótkich Ogonów. A miasto obserwuje, miasto nie śpi. Nad Nowym Jorkiem krąży tajemnicza ni to chmura, ni to mgła, która ma moc wchłonięcia w swe białe kłęby nieostrożnego człowieka, ba, konia! Całego statku! Nigdy nie wiadomo gdzie lądują zaginione postaci.

Miasto przyciąga kolejnych bohaterów, których splątane losy możemy obserwować na kartach powieści – Beverly Penn, chora na gruźlicę młoda kobieta, Harry Penn, redaktor pism „The Sun” i „The Whale”, Sarah Gamely i jej córka Virginia, Christiana Friebourg i tajemniczy latający koń… Helprin niespiesznie zaplata wątki, zbliżając do siebie bohaterów, rozwikłując tajemnice sprzed lat, podróżując w czasie. Tu tak naprawdę najważniejsi nie są ludzie ani lata, bowiem autor porzuca swych bohaterów w różnych momentach, czasem na 100 i więcej stron, a potem równie niespodziewanie do nich wraca, a całość „Zimowej opowieści” toczy się od początku XX wieku przez prawie sto lat – w ostatniej części jest mowa o zakończeniu pierwszego Millenium, a więc zbliża się rok 2000. Najważniejszy jest Nowy Jork. Widać, że autor kocha i podziwia to miasto, bowiem przygląda mu się z wnikliwością jaką obdarzamy tylko osobę bądź rzecz, która nas niezmiernie fascynuje.

Spośród wszystkich miast, jakie Hardesty widział do tej pory, Nowy Jork jako pierwszy wydał mu się samowystarczalny, jak gdyby był w ogóle niezamieszkany i stanowił system pustych kanionów, podobny do tych, które przecinają pustynie na zachodzie. Przytłaczająca zabudowa, w której krzyżowały się i mieszały rozmaite czasy, nie prosiła nieśmiało o uwagę, jak to się dzieje w Paryżu czy Kopenhadze, tylko domagała się jej pełnym głosem niczym centurion wykrzykujący rozkazy.

Mnogość wątków nie byłaby jeszcze taka zła, bowiem prędzej czy później się one ze sobą splatają, jednak przeskakiwanie w czasie było bardzo męczące i wprowadzało lekki chaos. Ludzie pojawiali się i znikali, raz był rok, w przybliżeniu, 1920, po chwili – zbliżał się 2000. Do tego zakończenie… zawodzi. Przykro mi to pisać, bowiem pierwszą część czytałam z wypiekami na policzkach, jednak gdy wgryzałam się w treść, ta wydawała mi się coraz mniej smakowita. Momentami, jak tajemnicza mgła, pojawiały się znów błyszczące cudownie fragmenty, by po chwili wrzucić mnie w mdlący i nieciekawy wir literek. Spodziewałam się arcydzieła (takie słyszałam opinie o książce), więc czuję się trochę zawiedziona. Może gdybym znała Nowy Jork, poczułabym opisywaną przez Helprina magię miasta…

3+/6